Theo công bố của Liên hiệp quốc, cứ 9 người trên Thế giới thì có 1 người đang sử dụng nước từ nguồn không an toàn, và 2,4 tỷ người đang tiếp cận nguồn nước thiếu vệ sinh. Hơn 80 chất ô nhiễm trong nước đã được liệt kê nhưng cũng có những chất chưa được tìm hiểu đầy đủ và một số chất có thể gây ra các vấn đề khác dù không trực tiếp ảnh hưởng tới sức khỏe. Chúng ta hãy cùng tiềm hiểu thêm về các chất ô nhiễm trong nước và những nguy cơ tiềm ẩn của chúng.
Vi sinh vật
- Vi khuẩn Coliform: Loại vi khuẩn coliform được biết đến nhiều nhất là E.coli. EPA đo lường và điều chỉnh Tổng số Coliforms trong nước uống, chỉ ra khả năng có sự hiện diện của vi khuẩn có hại từ chất thải phân người và động vật.
- Cryptosporidium và Giardia: Những mầm bệnh ký sinh này cũng có thể đến từ chất thải phân của người và động vật và có thể tạo ra các triệu chứng về đường tiêu hóa. Những chất gây ô nhiễm này là một trong những dạng phổ biến nhất của bệnh lây truyền qua đường nước và có thể được tìm thấy trong các sông, hồ cũng như nước ngầm. Một số đã cho thấy khả năng chống khử bằng cách sử dụng clo hoặc đun sôi.
- Legionella: Vi khuẩn này là nguyên nhân gây ra bệnh đường hô hấp legionnaire’s disease, khiến hàng trăm nghìn người phải nhập viện mỗi năm. Legionella được tìm thấy tự nhiên trong môi trường và lây nhiễm cho những người hít phải những giọt nhỏ chứa chúng. Nó cũng có thể gây ra các triệu chứng giống như cúm được gọi là Sốt Pontiac.
- Vi rút: Nước không được xử lý thích hợp cũng có thể chứa vi rút đường ruột, có thể bao gồm vi rút rota, vi rút norovirus, viêm gan A và E, cũng như các loại vi rút khác. Hầu hết các loại vi rút này thường liên quan đến bệnh viêm dạ dày ruột. Các quy định tiêu chuẩn của NSF đều kêu gọi loại bỏ 99,99% vi rút đường ruột bằng các kỹ thuật điều trị đã được phê duyệt.
Các hợp chất vô cơ
- Asen: Nguyên tố này xuất hiện tự nhiên trong đá và đất, và là một sản phẩm phụ trong chất thải công nghiệp, đặc biệt là từ khai thác và đốt than. Nó có thể xâm nhập vào nước ngầm từ cả trầm tích tự nhiên và ô nhiễm, nguồn nước giếng hầu hết đều bị nhiễm Asen. EPA (Hiệp hội bảo vệ môi trường Hoa Kỳ) cho biết các nghiên cứu liên kết việc tiếp xúc lâu dài với asen với một số bệnh ung thư cũng như tim mạch, thần kinh và các bệnh khác.
- Crom: Có hai loại crom – hóa trị ba và hóa trị sáu. Hóa trị ba (crom-3) xuất hiện tự nhiên và thực sự là một chất dinh dưỡng thiết yếu. Hexavalent (crom-6) xuất hiện tự nhiên trong môi trường nhưng cũng có thể là một sản phẩm phụ công nghiệp độc hại. EPA quy định tổng lượng của cả hai loại crom, vì chúng có thể chuyển đổi qua lại trong nước. EPA đã đề xuất phân loại crom-6 là “có khả năng gây ung thư cho người nếu ăn phải.”
- Đồng: Nhiều hệ thống ống nước dân dụng bao gồm ống đồng. Kim loại có thể rò rỉ từ đường ống vào nước uống do ăn mòn, đặc biệt nếu nước có tính axit cao. Tiếp xúc ngắn hạn với hàm lượng đồng cao trong nước có thể gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa. Tiếp xúc lâu dài có thể dẫn đến các vấn đề về gan và thận.
- Chlorine và Chloramine: Hai chất này được các thành phố thường xuyên sử dụng để khử trùng các nguồn cung cấp nước công cộng, giúp nước sinh hoạt được an toàn. Tuy nhiên, khi clo và cloramin vượt quá mức tối đa, chúng có thể gây kích ứng mắt và mũi hoặc khó chịu cho dạ dày. Những chất khử trùng này cũng chịu trách nhiệm cho nước uống mà người tiêu dùng thường nói “có vị như bể bơi.” Bởi vì chloramine có chứa amoniac, chúng ta có thể nhận thấy mùi đó trong nước cấp đô thị.
- Florua: Giống như clo, hóa chất vô cơ này cũng có thể được thêm vào nguồn cung cấp nước uống công cộng. Một số thành phố bổ sung florua để tăng cường sức khỏe răng miệng, nhưng vẫn còn tranh cãi về việc liệu florua tốt hay xấu. Nó cũng là một dạng nguyên tố flo tự nhiên, đôi khi được tìm thấy trong nước ngầm ở mức vượt quá khuyến nghị. Dư florua có thể gây rỗ và xỉn màu men răng. Tiếp xúc lâu dài với nồng độ cao có thể dẫn đến các vấn đề về xương ở người lớn.
- Chì: Nước nhiễm chì đã nhận được một lượng lớn tin tức được đưa tin trong những năm gần đây. Giống như đồng, nó có thể ngấm vào nguồn cấp nước do ăn mòn các đường ống kim loại. EPA cho biết chì là một hóa chất độc hại có thể gây hại cho sức khỏe con người ở mức độ thấp. Nó đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em và trẻ sơ sinh, có khả năng gây ra các vấn đề phát triển nghiêm trọng, từ tổn thương thần kinh đến suy giảm sự hình thành và chức năng của tế bào máu. Tìm hiểu thêm về chì trong nước uống, bao gồm cả cách thử nước của bạn.
- Thủy ngân: Các hợp chất thủy ngân vô cơ hình thành trong vỏ Trái đất khi thủy ngân kết hợp với các nguyên tố khác. Nó có thể xâm nhập vào nước ngầm thông qua sự xói mòn của các lớp trầm tích tự nhiên, nhưng nó cũng có thể được thải ra từ các nhà máy lọc dầu và nhà máy hoặc đến từ dòng chảy của bãi rác. Tiếp xúc với thủy ngân trong nước uống trong nhiều năm có thể gây tổn thương thận. WQA (Hiệp hội về chất lượng nước) cho biết việc tiếp xúc với thủy ngân quá mức cũng có thể có những tác động tiêu cực đến chức năng não, thị lực và thính giác.
- Nitrat / Nitrit: Ô nhiễm nitrit và nitrat là một vấn đề mà các hộ gia đình sử dụng nước giếng thường gặp phải. Nguồn gốc thường do phân bón từ ruộng hoặc bể tự hoại đặt quá gần giếng. Thông thường những hợp chất này không mấy gây nguy hiểm cho sức khỏe. Tuy nhiên, chúng có hại cho trẻ sơ sinh, gây ra cái được gọi là hội chứng em bé xanh, có thể gây tử vong. Hàm lượng nitrat cao cũng có thể cho thấy thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ đang xâm nhập vào nguồn cung cấp nước.
Các chất ô nhiễm trong nước thứ cấp
- Nhôm: Vì là kim loại có nhiều trong vỏ trái đất nên nhôm có thể ngấm vào nước ngầm. Mặc dù có nguy cơ sức khỏe cho bệnh nhân lọc máu, nhưng vấn đề chính là ô nhiễm nhôm gây ra sự đổi màu hơi xanh.
- Sắt: Đây là một trong những chất gây ô nhiễm nước giếng phổ biến nhất. Mặc dù không gây nguy hiểm cho sức khỏe nhưng sắt có thể gây ra nhiều vấn đề về thẩm mỹ, bao gồm vết ố màu da cam, vị kim loại và tắc nghẽn do vi khuẩn ăn sắt gây ra. Nước có sắt không được hòa tan có thể bị gỉ. Tìm hiểu thêm về các loại sắt khác nhau trong nước cũng như cách xử lý vết bẩn trên sắt.
- Mangan: Mangan là một khoáng chất có trong đá và đất, thường được tìm thấy trong nước có hàm lượng sắt cao. Nước bị nhiễm mangan có thể bị đổi màu nâu, tạo cặn đen, gây ố màu và có vị đắng hoặc mùi khó chịu.
- Lưu huỳnh: Các hợp chất chứa lưu huỳnh có thể gây ra các vấn đề thẩm mỹ khác nhau với nước. Ví dụ, hydrogen sulfide thường liên quan đến nước có mùi trứng thối. Mùi khó chịu thực sự đến từ vi khuẩn vô hại ăn lưu huỳnh. Hàm lượng sunfat cao có thể làm cho nước có vị mặn. Hydro sunfua cũng có thể ăn mòn kim loại, bao gồm cả đường ống, đồ đạc và đồ dùng. Mức độ cao của lưu huỳnh hoặc hydro sulfua có thể gây ra các vấn đề nhỏ về dạ dày.
- Canxi và Magie (Độ cứng): EPA phân loại các khoáng chất canxi và magie trong danh mục tổng chất rắn hòa tan (TDS). Nước hòa tan các khoáng chất này, làm tăng độ cứng và gây ra một loạt các vấn đề về thẩm mỹ và kỹ thuật trong nhiều ngôi nhà. Các vấn đề về nước cứng bao gồm váng xà phòng và cặn vôi tích tụ, gia tăng mài mòn các thiết bị sử dụng nước, các sản phẩm làm sạch và tắm không hiệu quả, v.v. Nước cứng là vấn đề chất lượng nước phổ biến nhất, ảnh hưởng đến 90% số nhà ở Hoa Kỳ.
Các chất ô nhiễm trong nước khác
- Mangan: Mặc dù mangan ngày nay được coi là chất gây ô nhiễm thứ cấp, nhưng nó có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe ở mức độ cao. Nghiên cứu cho thấy phơi nhiễm quá mức có thể dẫn đến các vấn đề về hệ thần kinh và học tập, ảnh hưởng đến trí nhớ, sự chú ý và các kỹ năng vận động ở cả người lớn và trẻ em. Mangan quá mức trong nguồn cung cấp nước ngầm đã được quan sát thấy ở Đông Bắc Hoa Kỳ, và Đài Phát thanh Công cộng Iowa báo cáo rằng DNR gần đây đã bắt đầu kiểm tra ô nhiễm trong các nguồn cung cấp nước công cộng.
- Dược phẩm: Thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn xâm nhập vào nguồn cung cấp nước khi mọi người xả thuốc không sử dụng hoặc hết hạn sử dụng. Dấu vết của các loại thuốc, chẳng hạn như thuốc kháng sinh, thuốc tránh thai và thuốc chống trầm cảm, được tìm thấy trong nước uống vì các nhà máy xử lý nước thải thông thường không thể loại bỏ chúng hoàn toàn. Mặc dù mức này thấp hơn nhiều so với liều điều trị mà bác sĩ kê đơn, nhưng EPA đang điều tra do lo ngại của công chúng.
- Sản phẩm Chăm sóc Cá nhân (PCP): Cũng có nhiều lo ngại rằng một số sản phẩm tắm và làm đẹp đang gây ô nhiễm nước uống. Xà phòng kháng sinh, các sản phẩm có mùi thơm, các sản phẩm có chứa hạt vi nhựa và các vật dụng khác đi xuống cống và một lượng vi lượng được tìm thấy trong nước bề mặt. Những chất gây ô nhiễm này có thể là mối quan tâm đối với đời sống thủy sinh hơn là sức khỏe con người.
- Các chất per- và polyfluoroalkyl (PFAS): Trong nhóm các chất gây ô nhiễm mới nổi này có PFOA và PFOS. Chúng là hóa chất do con người tạo ra, đã được sử dụng trong nhiều thập kỷ, nhưng gần đây đang được chú ý nhiều hơn. EPA cho biết PFAS có thể được tìm thấy trong thực phẩm, bao bì và các sản phẩm gia dụng như đồ nấu nướng cũng như đất và nước uống bị ô nhiễm. Các chất gây ô nhiễm thường xâm nhập vào nguồn cung cấp nước của các cộng đồng gần các cơ sở công nghiệp sản xuất hóa chất. Có bằng chứng cho thấy PFAs có thể có tác động xấu đến sức khỏe con người. Điều đó bao gồm khả năng ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, hormone và sức khỏe của trẻ sơ sinh. PFOA nói riêng có thể góp phần gây ung thư.
Trên đây là bài viết về 23 chất ô nhiễm trong nước và các nguy cơ tiềm ẩn. Bạn có thể tham khảo các mẫu máy lọc nước, hệ thống lọc nước đầu nguồn do Scitech Water cung cấp tại link sau đây: Lọc nước